Zodra je aankomt op het vliegveld van Yap, merk je al dat dit eiland anders is dan de andere Micronesische eilanden. In ons geval kregen we een eerste vermoeden toen er een jongen en meisje in traditionele klederdracht (= veel bladeren en halfnaakt) op een andere toerist stonden te wachten, maar we wisten het zeker toen we het lendedoekje zagen waarin onze chauffeur gekleed ging. Maar er zijn veel meer dingen waaruit blijkt dat Yap zijn tradities beter heeft weten te bewaren dan de andere eilanden. Natuurlijk is er het stenen geld, dat her en der tuinen en muren siert. Als betaalmiddel wordt het niet meer gebruikt. Vroeger wel, en toen kreeg het zijn waarde doordat het helemaal in Palau uit kalksteen gehakt moest worden en dan met een kano naar Yap gebracht, een paar honderd kilometer ver. Dat geld was dus nogal schaars, en daardoor waardevol. En behalve de mannen in lendedoekjes, zie je op straat ook af en toe dames in de traditionele, zelfgeweven, gestreepte rokken: lava lava’s. De meeste dames dragen daar een t-shirtje boven, maar het kan ook gebeuren dat je in de supermarkt naast een vrouw met blote borsten staat.
Dan is er verder de weefkunst: van verse of gedroogde palmbladeren worden allerlei versierselen gemaakt en gebruiksvoorwerpen, zoals prullenmanden of een soort handtasjes. Die maken ze heel listig door de uiteinden van de bladeren in elkaar te vouwen en vervolgens het blad langs de nerf open te snijden, zodat je een tasje hebt met twee nette, rechte bovenkanten, waar je al dan niet een hengseltje aan kunt maken. Die handtasjes worden veel gebruikt, ook door mannen! Het is voor ons echt heel grappig om op straat allerlei stoere kerels te zien, met zo’n zelf geweven tasje onder hun arm. De palmbladeren, al dan niet met bloemetjes erbij, worden ook gebruikt om hoofdkransen van te maken. En ook daar zie je heel regelmatig mensen mee over straat gaan, mannen zowel als vrouwen. De lokale bevolking, niet de toeristen!
De mensen die we tot nu toe ontmoet hebben zijn zonder uitzondering heel vriendelijk. Natuurlijk hebben we vooral te maken met personeel in het hotel en in restaurants en winkels waar we komen, maar ook op straat zeggen mensen regelmatig gedag, en wordt er gezwaaid. Misschien is een van de oorzaken van die vriendelijkheid wel het feit dat niemand hier ooit helemaal nuchter is, dat wil zeggen: iedereen, maar dan ook iedereen, kauwt hier de hele dag op de lokale natuurlijke drug, de betelnoot. Zo’n noot ziet er uit als een klein groen hard vruchtje en het groeit aan een bepaalde soort palmboom. Als je hem stukkauwt samen met kalk (lime) uit koraal, vindt er een chemische reactie plaats waarbij het hele ding felrood kleurt. Je gaat er ook meer speeksel van produceren, dus iedereen loopt regelmatig te spugen. De hele straat ligt dan ook vol met rode vlekken en met de uitgekauwde restanten van de betelnoot – een beetje zoals je bij ons overal kauwgumvlekken ziet, alleen ligt er hier wel meer betelnoot! Je krijgt er ook rode tanden en rode lippen van, en met zo’n noot in je mond ga je ook onduidelijk praten, dus we hebben nogal eens moeite om mensen te verstaan. De meeste mensen voegen bij het kauwen nog iets toe voor de smaak, omdat de betelnoten zelf erg smerig zijn: wat tabak, dat ze verkrijgen door een beetje uit een sigaret te peuteren, bepaalde bladeren die een beetje peperig smaken, en op Palau hebben we ook iemand gezien (onze gids) die er een stukje verse gember bij deed. Natuurlijk hebben wij het ook geprobeerd, maar het was te smerig om er lang genoeg op te kauwen om iets van het effect te merken. Helaas!
Die betelnoot hebben we geprobeerd toen we afgelopen zaterdag een ‘cultural tour’ deden naar het dorp Kaday. Daar wonen zo’n 60 mensen, en die nodigen twee keer per week toeristen uit om te laten zien hoe je dingen weeft van palmblad, hoe je touw maakt van kokosvezel, hoe je in een betelpalm moet klimmen om de nootjes te kunnen halen, enzovoorts. Je komt er via een wandeling over een stenen pad, die een paar honderd jaar geleden zijn aangelegd om de verschillende dorpen met elkaar te verbinden. Je mag natuurlijk foto’s maken en vragen stellen, en het bezoek eindigt met een traditionele dans, uitgevoerd door kinderen. Normaal gesproken krijg je bij dit soort voorstellingen al heel snel het ongemakkelijke idee van ‘aapjes kijken’, maar dat was hier nauwelijks het geval. Je kon merken dat deze mensen trots waren op hun cultuur en zelf ook hun best deden om die te bewaren. Met uitzondering van sommige pubers overigens, die er duidelijk geen zin in hadden en met mega-sjagrijnige smoeltjes aanwezig waren. Sommige dingen zijn overal ter wereld hetzelfde.
 |
 |
 |
